Szare niebo nade mną. Kołdra śniegu na ziemi Ostrze mrozu nie śpi. Dotyka punktów ciała Zbiór drewna. Każda partia ciała zyskuje Jest moc, wysiłek. On patrzy z boku
Uśmiech, spokój, bezpieczeństwo
Koniec pracy. Nowy stos. Klocki drewna Jak w dzieciństwie układam nowy dom Szarość dnia odchodzi. Wieczór. Ciemność Rozpalam ogień domowego ogniska
Ostrze mrozu maluje obrazy w oknach
Płomienie coraz większe. Moc ciepła wokół Moc światła. Modlitwa za przodków. Jesteś Czuwasz nad domem. Pamiętam o nich Płomienie zniczy. Płomienie ogniska
Waidlemai. Przechodzisz kładką nad rzeką Śliną Czytasz w lustrze wody. Ludzkich sercach i umysłach Szary płaszcz. Twarz pod kapturem. Skupienie myśli Droga życia. Kierunki. Zapytania bez odpowiedzi
Nawet dla ciebie znającego nas od zawsze
Witany od progu w chatach Jamiołk-Piotrowiąt Gość w dom, Bóg w dom. Miska gorącej strawy Ogrzej się w ogniu naszym i przodków naszych Trzaskają płomieni. Blask oczu. W ustach słowa
Bajanie. O naszych przodkach bajanie
Słuchamy w milczeniu kiwając głowami To ktoś z nas wiedział, tego nie wiedział Księgą wiedzy jesteś tutejszej okolicy Twe opowieści w podzięce za gościnę
Szopska sałata (buł. Шопска салата). Ciekawa propozycja na letnie dni w Polsce. Odpowiednia dla sprzyjącego klimatu Bułgarii. Istnieją dwie wersje powstania tej sałaty. Pierwsza odnosi się do pochodzenia potrawy od Szopów, ludności pasterskiej z regionów Bułgarii, Serbii, Macedonii. Druga wersja obala tą pierwszą. O ile nikt nie kwestionuje faktu, iż jest to sałata bułgarska, o tyle uznaje się iż nie jest to sałatka tradycyjna. Według przeważajacych opinii i źródeł sałatka szopska powstała w 1956 r. przez mistrzów kuchni z niestiejącego już potentata turystycznego “Balkantourist” w restauracji “Czernomorec” w ówczesnym ośrodku wypoczynkowym „Drużba” (współcześnie „św. Konstantyna i Eleny”). Zamiarem twórców sałatki, było zaproponowanie turystom oryginalnego produktu z Bułgarii, zwanego wówczas “ogrodem warzywnym Europy”. Na marginesie jako dziecko w czasach PRL pamiętam jakże popularny w Polsce sok pomidorowy rodem z Bułgarii. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden istotny szczegół. Kolory potrawy nawiązują do barw narodowych Bułgarii – białej, zielonej i czerwonej. Pierwszy przepis na sałatkę szopską opublikowano w 1956 roku w książce „The Housewife’s Book” (autorki: P. Cholcheva i A. Ruseva). W owym przepisie wskazano wszystkie znane współcześnie składniki sałatki szopskiej za wyjątkiem sera. W ramach kolejnych modyfikacji publikowano przepisy na sałatkę z papryką, serem, z opcją bez cebuli. W latach 70-tych pieczona papryka i tarty ser stały się obowiązkowymi dodatkami tej potrawy. Z początku podawana w restauracjach “Balkantourist”, z czasem znalazła swoje miejsce na domowych stołach w Bułgarii. Jako że w każdej plotce tkwi ziarno prawdy, prawdą jest iż współcześnie sałatka ta poza obszarem Bułgarii jest również popularna na terenie Serbii, Macedonii Północnej, Czarnogóry, pokrywając się zatem z obszarami zamieszkującymi przez wspomnianą ludność pasterską Szopów. W Rumunii znana pod nazwą „salată bulgărească” („sałatka bułgarska”). Poza Bałkanami sałatka szopska jest znana także w Czechach i na Słowacji (pod nazwą „šopský salát”), gdzie występuje w lokalnej gastronomii, w formie nieco zmodyfikowanej (bez dodatku pieczonej papryki, a niekiedy również bez cebuli, na Słowacji z dodatkiem cukru).
Składniki:
Papryka czerwona
Pomidory
Ogórki zielone
Cebula
Sól
Oliwa
Ocet winny lub jabłkowy
Biały ser solankowy (oczy, krowi, sirenje)
Natka pietruszki
Czarne oliwki
Ostra papryka (люта чушка)
Sposób przygotowania:
Paprykę pieczemy. Po wystudzeniu kroimy na małe kawałki (w kostkę) i układamy w salaterce.
Pomidory kroimy w drobną kostkę. Układamy na papryce.
Ogórki (zalecam obrane) kroimy w kostkę. Układamy na pomidorach.
Cebule kroimy w kostkę i wrzucamy do salaterki. Układamy na ogórkach.
Dodajemy odrobinę soli do smaku (pamiętajmy jednak o słonym smaku sera).
Dekorujemy natką pietruszki i oliwkami i ostrą papryką
W okolicach Warny znanym dodatkiem do tej sałatki są również jaja na twardo. W odróżnieniu od greckiej horiatiki salata, w szopskiej sałatce występuje papryka pieczona (nie surowa), warzywa są krojone cieniej, na mniejsze kawałki. Ser podaje się w formie tartej, a nie w jednym kawałku na sałacie. Oliwki mają charakter jedynie ozdoby, podobnie jak bardzo ważny element szopskiej sałatki – ostra papryka. Smacznego 🙂
